کرسی علمی «نقد و بررسی کتاب مغلطه در محکمه» با حضور قضات، وکلا و پژوهشگران حقوق در پژوهشکده حقوق و قانون ایران و با مجوز هیأت حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.
۱. امیرعباس بزرگمهر
مولف کتاب، روانشناس و عضو هیات علمی دانشگاه
۲. حسن کیا
مولف کتاب، دکتری حقوق خصوصی و مدرس دانشگاه
۱. سید عباس موسوی
قاضی پیشین دیوانعالی کشور
۲. حسن محسنی
عضو هیات علمی دانشگاه تهران
محمد مهدی توکلی
مدرس دانشگاه و پژوهشگر حقوق خصوصی
زمان: شنبه، ۲۳ دی ۱۴۰۲ از ساعت ۱۵ الی ۱۷
سوال اول آن است که آیا اساساً مغالطه وجود دارد یا خیر؟ در استدلال، در سخن، در دادگاه غلبه بر منطق است یا مغلطه؟ ایا می‌توان مغلطه را کنار گذاشت یا خیر؟ چرا انسان‌ها خواسته یا ناخواسته مغلطه می‌کنند؟ دلیل آنکه برای چیزی مغلطه می‌کنیم این است که چیزی را دوست داریم پس برای رسیدن به آنچه که آن را دوست داریم ایده آل ساز می‌کنیم و برای رسیدن به آن مغلطه می‌کنیم دوست داشتن موتور محرکه مغلطه است سوال آن است که آیا صحیح است وکیل که دوست دارد موکلش برنده شود ، مغلطه نکند؟ این خواسته تا اندازه ای نامتعارف است. راه عدم مغالطه آن است که بدون دوست داشتن به موضوعی بنگریم.
اصل بر مغلطه است و مستدل سخن گفتن خلاف اصل است. در گفتگوهای روزانه شاهد تعداد زیادی از مغالطات هستیم که خواسته یا ناخواسته رخ می‌دهد بیش از ۳۰۰ مغالطه تاکنون شناخته شده است . منطق را مدیون سوفسطاییان هستیم شود خیلی از وکلا در موضوع دفاع مشی سوفسطایی دارند. برای آنکه جلوی شبه استدلال و مغالطات سوفسطاییان گرفته شود، ارسطو، قواعد منطق را تبویب نمود. برای بی‌اثر کردن مغاطلات لازم است که مغاطلات را بشناسیم. یکی از هنرهای وکیل هنر جلوگیری از مغالطات طرف مقابل است هدف این کتاب یادگیری مغاطله کردن نیست بلکه هدف خنثی کردن مغاطلات طرف مقابل است شخصی که برای مدعای خود ادله ای ندارد برای پوشاندن این امر، دست به دامان مغالطات می‌شود شخصی که برای قانع شدن نیامده بلکه برای برنده شدن آمده است مغالطه می‌کند
اندیشه ورزیدن به خودی خود در خور ستایش است. اندیشه ورزی صحیح دوچندان در خور ستایش است. اندیشه ورزی دارای محصول صد چندان در خور ستایش است . مغلطه از واژه سوفیسم آمده است و مغالطه ممکن است عمدی یا سویی باشد مغالطه عمدی، سفسطه است . کسی که عمداً دست به مغاطله می‌زند ، مغالط و سوفسطایی است . مغالط ممکن است لزوماً در هیئت ناحق نباشد بلکه محق باشد ولی چون توان رقابت با حریف را ندارد دست به مغالطه می‌زند یا آنکه در بخشی از خواسته محقق باشد . نظام دادرسی ما بر خلاف نظامات کامن له چندان دستخوش مغالطه نیست زیرا مغالطه در محاکم شفاهی قابل تصویر است نقاط قوت اثر: ۱- آمیختن اندیشه‌ها و اندوخته‌های عملی۲- آمیختن امور مهارتی و روانشناسی ۳-فراوانی منابع ۴-بررسی تمام گونه‌های رایج مغالطه ۵-چند محور حقوق، فلسفه، منطق،۶- توجه به کوتاه نویسی ۷-بازتاب رویه قضایی ۸-ارجاع کامل و صحیح نقاط قابل بحث و تامل : ۱- تناسب بین بخش‌ها و فصول رعایت نشده ۲- در مقدمه جای اهمیت محصول و پاسخ به این سوال که آیا مغالطه همیشه ناخوشایند است خالی است۳- اختصاص مغالطات به خواهان و خوانده تبدیل به دادخواهی و دفاع گردد ۴-متمرکز در دادگاه شده . ۵- مغالطه منحصر به دفاع در دادگاه نیست ۶-مصداقی گفته شده که دادنامه آغشته به کدام مغالطه است.
کتاب ارزشمند و مفصل است. مثال‌های فراوانی دارد . کسانی که موجب توسعه دانش مغالطات شدند بر مبنای اصالت لفظ پیش رفته‌اند یعنی حقیقت فدای الفاظ می‌شود. یعنی وقتی بپذیریم که هیچ چیز غیر از لفظ کاربرد ندارد راه برای مغالطه باز می‌شود . دانش مغالطه در حقوق امروز به آن ناپسندی یونان باستان قابلیت استفاده ندارد ۲۰ مغالطه کاربردی داریم که مشهورترین مغاطلات هستند. مغاطله در تبیین، در ادعا، در دفاع، به خوبی بیان شده . کتاب مقدمه تاریخی دارد که جذاب است. روانشناسی مغاطلات در این کتاب کار شده و این جذاب است. کتاب فقط حقوقی نیست .پلان خوب است .جملات مغالطاتی تاحدودی مبهم است. مثال‌ها محتوایی است . منابع اینترنتی در کتاب چندان روا نیست. زیر قابل ویرایش است در قسمت منابع بین مقالات و کتب حقوقی و غیر حقوقی تفکیک باشد بهتر است . نتیجه‌گیری ندارد. فرق بین مغالطه و یا بی‌اخلاقی و بی‌ادبی مشخص نیست. خیلی از موارد مانند طلب برهان از مخالفین مغالطه نیست زیرا یک تکنیک برای انتقال بار اثبات است. کمیت گرایی مغالطه نیست توسل به احساسات در برابر هیئت منصفه مغالطه است نه قاضی توسل به دلسوزی همان توسل به احساسات است
