کرسی علمی «اصول نانوشته قانون اساسی» با حضور قضات، وکلا و پژوهشگران حقوق در پژوهشکده حقوق و قانون ایران و با مجوز هیأت حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.
ارائه کننده:
سید ناصر سلطانی
عضو هیات علمی دانشگاه تهران
ناقدین: (به ترتیب حروف الفبا)
۱. مهدی هداوند
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی
۲. اسدالله یاوری
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی
مدیر جلسه:
محمد جواد شفقی
پژوهشگر حقوق عمومی
زمان: سه شنبه، ۱۰ مرداد ۱۴۰۲ از ساعت ۱۵ تا ۱۷
مکان: انقلاب، خیابان فخررازی، خیابان نظری، پلاک ۸۱، پژوهشکده حقوق و قانون ایران
در زمینه اصول نانوشته، خلأ ادبیات حقوقی وجود دارد و این خلا موجب شده حقوق اساسی منحصر در متن قانون اساسی دیده شود و رویه های اساسی و فرامتن مورد توجه قرار نگیرد؛ لذا در مقام توصیف و نه تجویز باید این موارد مورد بررسی قرار گیرند. سبقه تاریخی این امر (رویه های اجرایی و سیاسی قانون اساسی) از زمان پهلوی و نحوه انتخاب وزراء مشهود بوده و تاکنون ادامه داشته است.
در رابطه با ارائه مطرح شده، دو مقدمه صحیح است ولی نتیجه ی آن صحیح نیست. مقدمه اول آن که بین قانون اساسی و حقوق اساسی تفاوت وجود دارد. مقدمه دوم آن که به هر حال رویه‌های سیاسی مغایر با قانون اساسی وجود دارد. اما این نتیجه که دو مقدمه فوق موجب شود رویه‌های فوق را اصول نانوشته قانون اساسی بدانیم، مخدوش است؛ بلکه این رویه‌های سیاسی باید ارزیابی شده و مبانی مشروعیت آن از باب قاعده شناسایی و موراد مشابه، سنجیده شود.
از باب نظری و عملی ایده مطرح شده قابل مناقشه است. غرض نهایی حقوق اساسی به قاعده آوردن امر سیاسی است که با ایده فوق قابل جمع نیست. در واقع نباید با تمسک به ایده فوق حاکمیت قانون مخدوش شده و به حاکمیت به وسیله قانون تبدیل شود. گزاره هایی چون روح قانون، تفاسیر شورای نگهبان، حکم حکومتی و موارد مشابه در حوزه رویه های سیاسی و اجرای قانون اساسی و نسبت آن با اصول نانوشته قانون اساسی قابل بحث است.
در پایان کرسی ضمن پاسخگویی ارائه کننده به مطالبه مطرح شده توسط ناقدین، حاضرین در جلسه نیز، سوالات خود را از ارائه کننده و ناقدین پرسیدند.
