مدیریت دانش پیرامونی مواد قانونی

۱۴۰۲/۰۴/۰۵
ف
ف

پژوهشکده حقوق و قانون ایران در سال ۱۳۸۹، اولین پروژه خود را با محوریت مدیریت دانش پیرامونی مواد قانونی با عنوان “دائره المعارف حقوق و قانون ایران” (حقا) آغاز کرد. در این پروژه قریب به ده هزار ماده قانونی به عنوان موضوع و محدوده پژوهش تعیین شد. محققین و پژوهشگران این پژوهشکده، با فیش برداری حدود چهل هزار کتاب، مقاله و پایان نامه حقوقی موفق شدند بالغ بر دو میلیون فیش حقوقی را به مواد مرتبط با آن‌ها متصل کنند. و به این ترتیب نسبت به شناسایی، جمع آوری و سازماندهی دانش پیرامونی مواد قانونی اقدام شده است.

فناوی اطلاعات این مرکز نیز با ساخت نرم افزار اختصاصی فیش برداری، با توجه به نیازهای پژوهشگران و محققان، کار فیش برداری دیجیتالی را تسریع می‌کند. پس از طی کردن این مراحل، نوبت به مطالعه و فیش برداری این منابع توسط فارغ التحصیلان حقوق با توجه به گرایش تحصیلی آن‌ها میشد. این فرایند یک دهه است که جریان دارد و تا کنون بیش از ۲۰۰ نفر پژوهشگر حقوقی با این پروژه کلان همکاری کرده اند.

در اندیشه طراحان این دائره المعارف دانش پیرامونی مواد قانونی با «تناظر یک به یک» میان منابع سه گانه حقوق ایران زمانی برقرار است که ویژگی‌های زیر تامین شود:
هر یک از قوانین مادر، در حقوق داخلی ایران به مثابه موضوع و محدوده تحقیق باشند. (نظیر قانون مجازات اسلامی، قانون مدنی،قوانین آیین دادرسی و…)

  • تمام کتب، مقالات و پایان نامه‌هایی که از یکصد سال گذشته در ارتباط با قوانین مادر نگاشته می‌شوند، به عنوان “منابعِ دکترین و رویه قضایی” از طریق سطر خوانی و تحلیل محتوا، مورد پژوهش و فیش برداری قرار گیرد.
  • هر نکته ای که در این منابع در ارتباط با هر یک از موادِ قانونیِ موضوعِ تحقیق، وجود دارد، به صورت فیش تهیه شود.
  • نکته‌های مورد فیش برداری اعم است از استدلالی برای یک ماده ، یا نقدی بر آن ، یا مثالی مرتبط ، یا توضیحی و تبیینی روشن کننده متن ماده قانونی و امثال آن.
  • فیش‌های راجع به هر ماده قانونی در ذیل همـان ماده قرار گیرد.
  • زیر ساخت اطلاعاتی ناشی از پدید آمدن «مرکز اطلاعات داده‌های حقوقی» بتواند قدرت پردازش و تحلیل بسیار بالایی را در مطالعات تنقیح و بازنگری قـوانین ، انجام پـروژه‌های پژوهشی و حتی ارائه تحلیل‌های علمی و کاربـردی در پرونده‌های قضائی و وکالتی پدید ‌آورد.

در حال حاضر به‌طور متوسط حدود ۲۰۰ فیش تحقیقاتی به ازای هر یک از ۱۰٬۰۰۰ مواد قانونی موضوعِ تحقیق، و در مجموع بالغ بر دو میلیون فیش تهیه شده‌است.

مطالب مرتبط