کرسی علمی «نسبت متقابل میان معاهدات دوجانبه سرمایه گذاری بین المللی و حقوق بین‌المللی عرفی» با حضور قضات، وکلا و پژوهشگران حقوق در پژوهشکده حقوق و قانون ایران و با مجوز هیأت حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.
مجید غمامی
عضو هیات علمی دانشگاه تهران
۱. حمیدرضا علومی یزدی
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی
۲. محسن محبی
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
جواد معتمدی
مدرس دانشگاه و پژوهشگر حقوق
زمان: شنبه، ۲۸ بهمن ۱۴۰۲ از ساعت ۱۵ الی ۱۷
موضوع کرسی این است که عرف یکی از منابع حقوق بین الملل سرمایه گذاری است یا خیر. ویژگی‌های عرف آن است که رفتاری ۱) تکرار شونده است ۲) الزام آور است ۳) الزام آوری آن از خود گرفته شده است و نیازی به منبع خارجی مثل قانون ندارد. ریشه تاریخی حقوق سرمایه‌گذاری بین‌المللی، بعد از جنگ جهانی دوم می‌باشد تاکنون بیش از ۳۰۰۰ BIT منعقد گردیده است. در معاهدات دوجانبه سرمایه‌گذاری معمولاً حمایت زیادی از سرمایه انجام می‌شود. در خصوص اینکه آیا معاهدات می‌تواند منشأ عرف باشد سه نظریه وجود دارد: ۱) پاسخ منفی و ۲) پاسخ مثبت و ۳) رویکرد بینابینی یا تکاملی .
طبق این نظریه در حال حاضر ، BIT ها منشأ عرف نیستند ولی ظرفیت آن در آینده وجود دارد . در حقوق سرمایه‌گذاری خارجی، نظریه معاهده محور بودن مطلوب‌تر است. اصولاً حقوق سرمایه‌گذاری خارجی متأثر از قوانین ملی است. از سویی معاهدات لزوماً مشابه نیستند که منشأ عرف باشند. در مجموع عرف محور شدن به نفع کشورهای سرمایه پذیر نیست. و چشم اندازی برای ایجاد عرف به عنوان منبع این شاخه از حقوق وجود ندارد.
اساساً از نظر مفهوم شناختی و بنیایی عنوان حقوق بین الملل سرمایه‌گذاری صحیح نمی‌باشد از نظر بنیایی تکامل بین این دو رویکرد وجود ندارد و رفتار سرمایه‌گذار تولید عرف نمی‌کند از سویی در حقوق بین الملل نیز قواعد حقوقی عمدتاً در داوری پدید می‌آورد و داوری مبتنی بر قوانین ملی است. لذا اساساً این شاخه‌ای از حقوق quasi International law است..
